در ذهن نوجوان چه میگذرد؟

همان‌طور که در ابتدا گفته شد، نوجوان در این سن دچار چالش‌های بسیاری می‌شوند و ما به عنوان والدین آنها باید آگاهی‌های لازم جهت رشد بهتر و کمک کردن به آنها را داشته باشیم. ما باید بتوانیم به خوبی با تمامی چالش‌های اجتماعی، تحصیلی و عاطفی فرزندان‌مان آگاهی داشته باشیم و در طول این مسیر در کنار آنها باشیم. در ادامه تمامی مواردی که به عنوان والدین و اینکه در ذهن نوجوان چه میگذرد را با هم بررسی خواهیم کرد.

 

دوران نوجوانی دوران بسیار مهمی است که والدین باید آگاهی‌های لازم در مورد آن را بدانند.

1) شکوفا شدن مغز و ذهن یک نوجوان

تا همین چند سال پیش دانشمندان بر این باور بودند که مغز انسان‌ها در سه سال اول زندگی شکل می‌گیرد. ولی با مطالعات بیشتری که انجام گرفته، آنها به این نتیجه رسیده‌اند که دومین و مهم‌ترین بخش شکوفا شدن مغز، درست قبل از دوران بلوغ و در حدود سن 11 سالگی (در دختران) و حدود سن 12 سالگی (در پسران) به اوج خود می‌رسد و تا سن 25 سالگی ادامه دارد. به همین خاطر است که آنها دوست دارند تجربیات جدیدی کسب کنند و جزئی از افکار ذهن نوجوان می‌شود.

2) کسب مهارت‌های جدید فکری در ذهن نوجوان

در این سن در مغز ماده‌ای ترشح می‌شود که نوجوان قدرت پردازش مسائل و مهارت‌های جدید فکری را به دست می‌آورند. به همین خاطر است که تصمیماتی که نوجوان در سن می‌گیرند شاید بسیار تحت تاثیر احساسات باشد. دلیل این موضوع هم این است که مغز آنها بیشتر به سیستم لیمبیک (بخش عاطفی مغز) متکی است تا قشر جلوی مغز که با استفاده از آن می‌توان تصمیمات منطقی گرفت. از رو شاید به عنوان والدین که نوجوان فکر که که واقعا در ذهن فرزندانتان چه می‌گذرد و نتوانید افکار ذهن نوجوانان را تشخیص دهید.

3) زود عصبانی شدن

مورد دیگری که بسیاری از والدین با آن درگیر هستند، زود عصبانی شدن آنها است. شاید در زمانی که فرزندتان بی‌دلیل عصبانی می‌شود از خود بپرسید که واقعا در ذهن نوجوان چه میگذرد که انقدر سریع و خشن به موضوعات بیهوده واکنش نشان می‌دهد!

به این موضوع توجه داشته باشید که نوجوانان در این سن یکباره با حجم عظیمی از موارد اجتماعی، عاطفی و شناختی سر و کار دارند و قدرت مقابله و نشان دادن عکس‌العمل مناسب را ندارند. وظیفه شما به عنوان یک پدر و مادر آگاه این است که در چنین شرایطی آرامش خود را حفظ کنید و با گوش دادن به آنها، مسیر درست را نشان دهید. همیشه به خاطر داشته باشید که در چنین مواقعی هر چقدر بیشتر با او مقابله به مثل کنید و عصبانی شوید، احتمالا آنها رفتارهای بدتری را از خود نشان خواهند داد.

 

اغلب به دلیل بحران‌هایی که در مغز نوجوان به وجود می‌آید، ممکن است خیلی زود با هر موضوعی عصبانی شود.

4) واکنش‌های سریع احساسی در ذهن نوجوان

یکی دیگر از رازهای ذهن نوجوان، بروز تغییرات عمده در سیستم لیمبیک مغز آنها است. اولین تغییری که در این سن در نوجوانان مشاهده خواهید کرد، تغییرات هورمونی است که منجر به میل شدید نسبت به تجارب جدید، خشم، ترس، پرخاشگری، هیجان و بیشتر شدن امیال جنسی است. والدین باید به خوبی آگاه باشند و با راهنمایی‌های درست و تصمیمات به جا، به مرور به آنها آموزش دهند که چطور با این احساسات کنار بیایند.

5) بالا رفتن میزان اضطراب اجتماعی

نوجوان در این سن به شدت نیاز دارند که از سمت جامعه و حتی اطرافیان در کانون توجهات باشند. از همین رو برای اینکه محبوب باشند و بیشتر مورد توجه قرار بگیرند، ممکن است اضطراب و استرس زیادی را تحمل کنند و در بسیاری از موارد ممکن است در طول این مسیر به خود آسیب‌های جبران‌ناپذیری هم بزنند! در چنین شرایطی ممکن است به هیچ عنوان از رازهای ذهن نوجوان که در این مورد عجیب و غریب رفتار می‌کند چیزی متوجه نشوید، ولی با حمایت از او و کمک برای گرفتن تصمیمات بهتر می‌توانید فرزندانتان را در این مسیر به خوبی راهنمایی کنید.

6) علاقمند شدن به امتحان کردن مختلف

شاید آگاهی از اینکه در ذهن نوجوان چه میگذرد عمیقا نگران‌کننده باشد. ولی وظیفه ما است که با داشتن آگاهی، بتوانیم فرزندان‌مان را به خوبی در این مسیر هدایت کنیم. یکی از چالش‌های بسیار خطرناکی که نوجوانان در این سن با آنها مواجه هستند، میل شدید برای امتحان کردن و آزمون و خطا است.

اگر شما جزء والدینی باشید که دست فرزندان‌تان را باز گذاشته‌اید و مقدار قابل توجهی پول در دسترس او قرار داده‌اید، ممکن است در مسیر اشتباهی قرار بگیرند و رفتارهای پرخطری مثل استفاده از مواد مخدر، مشروبات الکلی و… را امتحان کنند. سعی کنید در عین اینکه رفاه فرزندتان را تامین می‌کنید، تمامی جوانب را نیز در نظر داشته باشید و این فرصت را در اختیارشان قرار ندهید.

 

 

اگر پول و امکانات زیادی در اختیار نوجوان قرار دهیم، ممکن است به اشتباه وارد مسیرهای خطرناکی شوند.

 

7) بیشتر وقت گذاشتن پدر و مادر با نوجوانان

یکی دیگر از افکار ذهن نوجوان این است که دوست دارند مدت زمان بیشتری را با والدین خود بگذارند. این در حالی است که والدین به اشتباه فکر می‌کنند آنها از وقت گذراندن با سایر اعضای خانواده احساس خوبی ندارند. این یکی از بزرگترین اشتباهاتی که والدین در مورد فرزندان انجام می‌دهند و با نوجوان 16 یا 17 ساله خود به عنوان یک بزرگسال رفتار می‌کنند؛ در صورتی که آنها شاید فقط از لحاظ جسمی بزرگ شده‌اند و هنوز به حمایت شما نیاز دارند!

شما باید سعی کنید تا مدت زمان بیشتر با آنها صرف کنید و بیشتر مثل یک خواهر و برادر بزرگ‌تر برای او باشید تا یک والدین سخت‌گیر که فقط به او امر و نهی می‌کند.

8) نداشتن خواب کافی و افکار ذهن نوجوانان

یکی از باورهای غلط در مورد نوجوانان این است که آنها به نسبت دوران کودکی، به خواب کمتری نیاز دارند و والدین خیلی به این موضوع اهمیت نمی‌دهند. دانشمندان بر این باورند که تمامی بچه‌ها تا سن 18 سالگی، به 9 تا 10 ساعت خواب شبانه نیاز دارند که متاسفانه بسیاری از والدین در این موضوع کوتاهی می‌کنند.

به خاطر داشته باشید که اگر می‌خواهید بدانید در ذهن نوجوان چه میگذرد؛ این است که بسیاری از کج خلقی‌های نوجوان با والدین به خاطر نداشتن یک الگوی خواب مناسب است. با تنظیم کردن این قاعده، می‌توان تا حد زیادی عملکرد مغزی آنها را افزایش داد و کمی از چالش‌های این دوران کمتر کرد.

داشتن خواب کافی بسیار برای رشد مغزی نوجوانان ضروری است که والدین کمتر به آن توجه دارند.

9) اشتیاق زیاد برای قرار گرفتن در کانون توجهات

یکی دیگر از رازهای ذهن نوجوان این است که در دوران بلوغ، تغییرات هورمونی بسیاری بر مغز آنها تاثیر می‌گذارد که یکی از آنها، تحریک تولید گیرنده‌های بیشتر اِکسی توسین است. ترشح زیاد این هورمون موجب خواهد شد که نوجوان احساس کند که همه مردم دنیا به او نگاه می‌کنند و او باید بهترین ورژن از خودش را به نمایش بگذارد که این احساس در 15 سالگی به اوج خود می‌رسد.

در این دوران بسیار طبیعی است که او دوست داشته باشد خیلی بیشتر از قبل به ظاهر و رفتار خود توجه کند و در برخی موارد زیاده‌روی هم داشته باشد. بهترین کاری که برای کنترل این حس‌ها در نوجوان باید انجام دهید که دوستانه در کنارش باشید و این موضوع را درک کنید و فقط کمی زمان به او دهید که با این چالش روبه‌رو شود.

 

 

 

 

۲۱ توصیه تربیتی درباره طرز رفتار با پسران نوجوان

اگر می‌خواهید به عنوان والدینی دلسوز و مسئول، آینده جسمی و روانی پسران خود را تأمین کنید، رعایت این نکات را فراموش نکنید:

1) پدر و مادر قبل از هر دوست ناباب یا جامعه ناسالمی می‌توانند رفتارهای پرخطر را به فرزندانشان بیاموزند. نتیجه تازه‌ترین تحقیقات روی بیش از 2000 نوجوان که به مصرف سیگار و مواد مخدر و... اعتیاد داشتند، نشان داده که 40 تا 60 درصد از این نوجوانان، برای اولین بار نحوه استعمال مواد دخانی را در خانه و توسط والدین خود آموخته‌اند؛ بنابراین اولین گام در دور نگه داشتن فرزندان از مواد مخدر، استعمال‌ نکردن آن‌ها توسط والدین و بویژه در منزل است.

2) شما نمی‌توانید از نوجوانتان توقع داشته باشید که مدام در محیط‌های آلوده و در مجاورت افراد معتاد قرار داشته باشد و هیچ تمایل یا حس کنجکاوی نسبت به مصرف مخدرها از خود نشان ندهد؛ بنابراین از رفت و آمد با دوستان یا اقوامی که اقدام به مصرف مخدرها جلوی اعضای خانواده می‌کنند، خودداری کنید.

3) با پرهیز از رذایل اخلاقی مانند دروغگویی، خشم و عصبانیت بی‌موقع یا ناسزاگفتن، الگوی رفتاری مناسبی برای نوجوانتان باشید.

4) بسیاری از پدران دوست دارند آینده‌ای را که برای خود متصور بوده‌اند و به آن نرسیده‌اند برای پسرانشان ترسیم کنند، اما خیلی از افسارگسیختگی‌ها و فاصله‌های بین والد و فرزند از همین جا شروع می‌شود. شما به عنوان یک پدر خوب، فقط وظیفه شناساندن راه‌های صحیح و غلط به فرزندتان و مشورت کردن با او در مورد علاقه‌مندی‌هایش را دارید و بهتر است انتخاب نهایی را به عهده فرزندتان بگذارید.

5) بسیاری از پسران از گوش دادن به نصیحت‌ها و توصیه‌های همیشگی گله‌مندند و فکر می‌کنند که نصیحت بیش از حد یعنی عدم اعتماد خانواده و کوچک شمردن آن‌ها. می‌توانید با خریدن انواع کتاب‌ها یا فیلم‌های آموزنده، فرزند خود را از نوجوانی درباره مسائل و مشکلات موجود در جامعه به طور غیرمستقیم آگاه کنید.

6) پسران در سنین نوجوانی علاقه خاصی به استقلال، جدا شدن از خانواده و پیوستن به گروه هم‌سالان دارند و نگرانی بسیاری از والدین، از ناشناخته بودن دوستان فرزندشان نزد آن‌هاست. برای اینکه هم فرزندتان را خوشحال کنید و هم با دوستان جدیدش بیشتر آشنا شوید، می‌توانید هر چند وقت یک بار، یک مهمانی دوستانه ترتیب دهید و دوستان فرزندتان را هم با خانواده‌هایشان به صرف یک عصرانه ساده دعوت کنید. می‌توانید برای تسلط بیشتر بر روابط فرزندتان هم، ماهی یک بار، یک برنامه کوهنوردی با دوستان فرزندتان و خانواده آن‌ها بچینید.

7) از تحقیر، توهین یا مقایسه‌کردن پسرتان با دیگران به شدت پرهیز کنید؛ چون انجام این اعمال موجب پرخاشگر و زورگو شدن آن‌ها در آینده می‌شود و این گونه فرزندان تحقیر شده بعد از رسیدن به استقلال سعی می‌کنند با توسل به زور وجود و قدرتشان را به دیگران اثبات کنند.

8) پسران، پدران آینده‌اند و باید مسئولیت‌پذیر بار بیایند؛ بنابراین انجام برخی از کارهای خانه را حتی اگر خیلی کم و پیش پا افتاده باشند به عهده پسرتان بگذارید؛ کارهایی مانند خرید نان یا گذاشتن کیسه زباله بیرون از منزل.

9) پسران در سنین نوجوانی علاقه زیادی به دیده و پذیرفته شدن از طرف جامعه دارند؛ بنابراین برای این کار اقدام به عوض کردن ظاهر و نوع پوشش خود می‌کنند. در مواجهه با این گونه مسائل، نباید با پرخاشگری و توهین فرزندتان را از تغییر ظاهرش منع کنید، بلکه باید با زبانی خوش و دلیل و منطق مناسب، او را تشویق به پذیرفته شدن از راه‌های دیگری غیر از تغییر ظاهر غیر متعارف کنید. از او بخواهید که رشته هنری یا ورزش مورد علاقه‌اش را به صورت حرفه‌ای ادامه دهد و موفقیت‌ها و قهرمانی‌های پیاپی‌اش سبب غرور و افتخار خودش و شما باشد.

10) آزادی مفرط ، بیشتر مخرب است نه موثر. شما با آزاد گذاشتن فرزند پسرتان در هر زمینه‌ای و برآورده کردن همه نیازهای او، فردی متکبر و خودخواه از او می‌سازید و موجب می‌شوید که او فکر کند در همه مکان‌ها و زمان‌ها، هر کاری که دلش بخواهد می‌تواند انجام دهد، اما وقتی طی زندگی با مسائلی غیر از آنچه باب میل اوست روبرو شود، یأس و ناامیدی سراسر وجودش را فرا می‌گیرد و عاقبت این نوجوانان چیزی نمی‌شود جز احساس پوچی و...

11) پسرها عمدتا عهده‌دار چرخاندن چرخ مالی و اقتصادی زندگی در آینده هستند؛ بنابراین بهتر است پدران، آن‌ها را با مسائل و مشکلات مالی و حساب و کتاب و نحوه صحیح پول خرج کردن آشنا کنند و از نوجوانی پس انداز کردن و صرفه‌جویی را به آن‌ها یاد دهند.

12) این یک باور غلط است که دخترها بیشتر از پسرها به محبت نیاز دارند. پسرها هم به اندازه دخترها به محبت و حمایت عاطفی بویژه از طرف خانواده‌شان احتیاج دارند؛ وظیفه پدر یا مادر مهربان که به فکر سلامت روان فرزندش است، رعایت تعادل و عشق‌ورزی به همه فرزندان چه پسر چه دختر است.

13) معمولاً پسرها با پدرانشان راحت‌ترند و بهتر می‌توانند مشکلاتشان را با آن‌ها در میان بگذارند؛ بنابراین به عنوان پدری مسئول، روزی یک ساعت از وقتتان را به پسرتان اختصاص دهید و او را در راه حل مشکلاتش یاری کنید. فقط حواستان باشد که خشونت و پرخاش، جایی در راهنمایی‌هایتان نداشته باشد تا فرزندتان از مشورت کردن با شما پشیمان نشود و مشکلاتش را خارج از خانه و به روش‌های نادرست حل نکند.

14) پسربچه‌ها علاقه شدیدی به بازی‌های خشن کامپیوتری دارند. برای جلوگیری از ناراحتی‌های جسمی و روحی فرزندتان، از تنها و آزاد گذاشتن او برای ساعت‌ها بازی با کامپیوتر خودداری کنید.

15) بد نیست که حساب دخل و خرج فرزندتان را داشته باشید و دورادور بدانید که او پول‌هایش را چه طور خرج می‌کند. خرید سیگار می‌تواند بسادگی خریدن یک بسته آدامس یا پفک باشد!

16) به پسرتان بیاموزید که زورگویی و قلدری راه معقول و پسندیده‌ای برای رسیدن به خواسته‌ها نیست؛ بنابراین بهتر است برای حل مشکلاتش راه‌های منطقی و آرام را پیش گیرد تا محبوبیتش پیش اطرافیان بیشتر شود.

17) پسرها به خاطر موقعیت خانوادگی خاصی که در آینده دارند و باید مسئول و مدیر یک زندگی شوند، نیاز زیادی به اعتماد به نفس بالا دارند. شما می‌توانید با سپردن کارهای مهم به پسرتان و گفتن این جمله که «من می‌دانم تو به بهترین شکل ممکن این کار را انجام می‌دهی» اعتماد به ‌نفس فرزندتان را بالا ببرید و حس مفید بودن را به او القا کنید.

18) با مسئولان و مشاوران مدرسه او در تماس باشید تا بتوانید از تغییرات احتمالی روانی یا تحصیلی فرزندتان خبردار باشید.

19) برای این که پسرتان احساس نکند به خاطر جنسش هیچ محدودیتی ندارد، قوانین خانواده را بنویسید و به دیوار اتاقش بچسبانید و حتماً ساعات ورود و خروج او را طبق مقررات خانواده درج کنید و اگر دیدید که از حدش تجاوز کرد، بنا به روحیاتش، تنبیه یا تشویقی برایش در نظر بگیرید تا بهتر شرایط خانواده را بپذیرد.

20) از سوی دیگر جوری رفتار نکنید که فرزندتان احساس کند برای هر کاری باید نظر شما را رعایت کند و حق انتخاب در هیچ زمینه‌ای را ندارد، این رفتار او را سرخورده می‌کند. انتخاب رنگ اتاق، لباس یا نوع تغذیه را به عهده خودش بگذارید.

21) هیچ گاه در برابر دختر یا فرزند کوچک‌ترتان به پسرتان نگویید که تو بزرگی یا پسری و این رفتارها از تو بعید است. عادلانه قضاوت کنید و به فرزندانتان بیاموزید که به یکدیگر احترام بگذارند و حقوق یکدیگر را هم رعایت کنند